نگهداری غلات در سیلو

نگهداری غلات در گذشته یکی از اصلی ترین دقدقه های کشاورزان بوده. پس از ساخت اولین سیلو وضع معیشت و تامین نیازهای اولیه خانوار شهری روستایی، تغییر به سزایی داشته است.

یکی از ویژگی های دانه های غلات، این است که پس از برداشت نیز در شرایط مطلوب رشد می کنند و تمامی علایم متابولیسمی را دارا می باشند. از این رو نگهداری غلات در بلند مدت مستلزم شرایط و محل نگهداری مناسب می باشد. در گذشته برای اولین بار مصر باستان شروع به ساخت و طراحی سیلو های ذخیره سازی گندم با سفال کرد. این سیلو ها به مرور زمان با متریال های مختلف و تجهیزات بیشتری ساخته شدند.

مزایای نگهداری غلات در سیلو

در صورتی که غلات در فضایی به غیر از سیلو و یا سردخانه های مخصوص نگهداری گردند، در معرض تغییرات شیمیایی و بیولوژیکی مانند کاهش قوه نامیه، افزایش اسیدیته، تضعیف گلوتن، تجزیه آنزیماتیکی، از دست رفتن مواد مغذی و تغییرات ظاهری مانند شکستگی و سوراخ شدن و جوانه زدن قرار خواهند گرفت. از سوی دیگر ضایعات ناشی از جابجایی گندم، کسری ناشی از خشک شدن طبیعی وافت رطوبی گندم و ضایعات مربوط به فعالیت میکروارگانیسمها و یا فعالیت آفات انباری از جمله عواملی است که منجر به افت کمی و کیفی گندم حین ذخیره سازی خواهد شد. به طورکلی هدف اصلی در طول انبار کردن و ذخیره سازی حفظ کمیت وکیفیت گندم است بطوریکه در زمان ذخیره سازی خواص اصلی دانه حفظ شده و از تغییر آن جلوگیری شود لذا ضروری است تا رطوبت، دما، آلودگی به آفات انباری و فعالیت درونی گندم که یک ساختار زنده است کنترل شود.

انواع روش های ذخیره سازی غلات

علاوه بر سیلو، برای نگهداری غلات بستهبه شرایط و زمان نگهداری روش های دیگری نیز مرسوم و قابل اجرا می باشد، که در حفظ کیفیت غلات کمک بسزایی خواهد داشت. از جمله این روش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

انبارهای افقی ذخیره غلات

انبارهای افقی غلات یکی از ابتدایی ترین روش های نگهداری غلات است. این انبار ها باید در برابر رطوبت جانوان موذی، حرارت و دیگر عوانل ایجاد فساد مقاوم باشند. كف انبارهای افقی بايد حداقل 1 متر از سطح زمين بالاتر و انبار مجهز به در و پنجره و هواكش جهت تهويه طبيعي باشد. پنجره‏ها بايد مجهز به توري سيمي و سايبان به منظور جلوگيري از نفوذ اشعه خورشيد و باران بوده و محل آن نزديك به سقف باشد. شیب كف انبار میبایست مناسب باشد به نحوی که آب زير محصول جمع نشود.این انبار ها در دو دسته ساده و مکانیزه تقسیم بندی می گردند. در نوع مکانیزه سیستم های تهویه و بارگیری کاملا مکانیزه بوده و وجه تمایز بین انبارهای افقی مکانیزه و ساده است.

انبارهای روباز غلات

در مناطق خشک برای ذخیره سازی غلات در مدت کوتاه از انبارهای روباز غلات استفاده می گردد. غلات ذخیره شده با رطوبت کمتر از 10% امکان ذخیره شدن در این انبار ها را دارند. این انبار ها با دیوار های سیمانی یا فلزی با ارتفاع حداقل 90 سانتی متر، به صورت شیب دار ساخته می شوند. در این انبارها محموله تا ارتفاع 7 متر با شیب ملایم به سمت پهلوها قابل ذخیره سازی است. مراقبت از غلات در این انبار ها کمی بیشتر از سیلو و انبار افقی است. در انبارهای روباز غلات میزان رطوبت، دما،آلودگی به آفات انباری باید مدام کنتر گردد. همچنین در این دسته از انبارهای غلات، بهتر است شرایطی فراهم شود تا اولین محموله ورودی، اولین محموله خروجی باشد، یعنی امکان تخلیه از دو سوی انبار فراهم شود.

موارد مهم در استفاده از سیلو های غلات

از بین بردن گردوغبار و ضایعات و بقاياي محموله های قبلی و تعیین تکلیف سریع ضایعات حاصله سه تا چهار هفته قبل ذخیره سازی
تميز كردن كليه سطوح، ديواره ها، شكافها، ماشين آلات، تمامی مجاری و لوله های سیستم هوادهی و هواکشها از وجود گردو غبار، حشرات و فضولات
خارج کردن کلیه ابزار و ادوات اضافی و ضایعاتی نظیر آهن آلات و گونی و غیره
ضدعفونی انبار(جهت پیشگیری ازآلودگی به آفات انباری) توسط سموم فسفره آلی به کمک سم پاشی یا مه پاشی
شناسايي و رفع تمام نقايص فني اعم از سوراخ بودن سقف، شكستگي شيشه ها، خرابي درب ها، حفاظ ها، ترك خوردگي كف و وجود هر نوع شكاف يا درز در ديوارها
شناخت راههای احتمالی نفوذ رطوبت و غیرقابل نفوذ کردن کف، سقف یا دیوارها نسبت به رطوبت
کنترل دستگاههای رطوبت سنج وحرارت سنج و اطمینان از عملکرد صحیح آنها
کنترل سیستمهای نوری و تهویه